Hernia

Wat is een hernia (HNP/hernia nuclei pulposi)?

Pijn in je rug? “Misschien heb je wel een hernia!” Toch is slechts 5% van alle rugklachten te herleiden tot een hernia. De meeste rugklachten zijn a-specifiek, oftewel, er is geen duidelijke oorzaak voor de klachten aanwezig.

Bij een hernia denken we vaak aan een rughernia. Maar ook nekhernia’s komen voor, al zijn die zeldzamer.

De meeste hernia’s gaan vanzelf over binnen 12 weken.Hernia is een ander woord voor ‘uitstulping’. Bij een hernia is er sprake van een scheur in een tussenwervelschijf in de wervelkolom, waarbij het elastische materiaal dat dient als ‘schokdemper’ tussen die schijven, naar buiten komt en tegen een zenuw duwt of kan duwen. Bij een hernia is de tussenwervelschijf ook vaak ontstoken. De zenuwpijn die hierdoor ontstaat kan heel hevig zijn en is niet te vergelijken met gewone rugpijn of gewone nekpijn. Tegelijkertijd hebben veel mensen een (kleine) hernia, zonder dat ze het weten. Zolang er geen druk staat op de zenuwen, kan een hernia dus zonder klachten en ongemerkt verlopen.

Soorten hernia

Een hernia kan op alle plekken in de wervelkolom voorkomen, maar ontstaat meestal in de lage rug, en in mindere mate in de nek. We onderscheiden dus rughernia’s en nekhernia’s. De meeste rughernia’s ontstaan in de onderste ruggenwervels, wervels L5-S1 en/of L4-L5 (lagerughernia).

Hoe ontstaat een hernia en wat zijn de symptomen? Een rughernia of nekhernia kan ontstaan door:

  • zware of (langdurige) verkeerde belasting
  • zwakke spierfunctie
  • verkeerde beweging of een trauma (ongeluk)
  • gebrek aan beweging
  • aangeboren (in sommige families komen hernia’s meer voor dan in andere)
  • Stress en roken verhogen het risico op een hernia.

Symptomen van een hernia in de rug (rughernia)

  • Een scherpe pijn in 1 bil of been (uitstraling). De pijn is soms voelbaar tot in het onderbeen of in de voet.
  • Het been kan branderig, prikkelend of doof aanvoelen. Je kan moeite hebben met het voelen van warmte of kou.
  • Staan of lopen maakt de pijn erger. Soms kunnen de spieren in de rug verkrampen.
  • Pijn in de onderrug.
  • De pijn wordt erger bij hoesten of niezen.
  • Krachtverlies in een been of het gevoel ‘op wolken’ te lopen. Bij ernstige hernia’s kan een klapvoet ontstaan. De druk op de zenuw is in dat geval zo groot (geweest), dat de motorische functie van de zenuw het (tijdelijk) begeeft.
  • Verminderde reflexen.

Symptomen van een nekhernia

Klachten die voorkomen bij een nekhernia zijn:

  • pijn aan 1 arm. Het gaat om een scherpe snijdende, brandende of schietende pijn, vaak tot in de hand. De pijn is vrijwel constant aanwezig.
  • pijn in de nek
  • een slapend of doof gevoel in arm en/of hand
  • krachtsverlies in de schouder, arm of hand
  • tintelingen of een prikkend gevoel in arm en/of hand

Veel mensen hebben eerst nekklachten voordat ze armpijn krijgen.

Wat kan ik doen tegen een hernia?

Gelukkig gaan de meeste hernia’s vanzelf over, zonder restklachten. Zo’n 80% van de mensen is na 12 weken verlost van de klachten. De uitpuilende tussenwerverschijf heeft zich dan weer teruggetrokken, zodat de druk op de zenuw verdwijnt. Ook milde uitvalsverschijnselen herstellen zich meestal vanzelf, al kan dat langer duren.

Waar herniapatiënten vroeger bijna altijd werden geopereerd of langdurig bedrust kregen voorgeschreven, is dat tegenwoordig niet meer zo. Er wordt alleen nog geopereerd wanneer de klachten lang aanhouden, de pijn onbeheersbaar is, of bij (ernstige) uitvalsverschijnselen.

Een hernia kan door de huisarts, fysiotherapeut of osteopaat snel worden vastgesteld met een aantal eenvoudige neurologische tests. Het maken van een röntgenfoto heeft geen zin (daarop is een hernia niet zichtbaar). Alleen bij ernstige klachten wordt er soms een MRI gemaakt om de grootte en de ernst van de hernia te bepalen.

Wanneer je een rug- of nekhernia hebt, kun je het beste het volgende doen:

  • wissel rust en beweging af. Ga niet in bed liggen, daar worden je spieren alleen maar slapper van en je conditie gaat dan achteruit.
  • neem paracetamol of ibuprofen tegen de pijn. Als de pijn zeer hevig is, kan de huisarts zwaardere pijnstillers voorschrijven, zoals tramadol of oxycodon (morfine).
  • doe oefeningen die door je behandelaar worden aangeraden

Moet ik eerst naar de huisarts?

Dat hoeft niet. Je kunt bij een hernia direct een afspraak maken bij de osteopaat.

Wanneer je ernstige pijn hebt en zeker bij uitvalsverschijnselen, is het raadzaam om naar de huisarts te gaan.

Moet ik eerst naar de huisarts? Dat hoeft niet. Je kunt bij een hernia direct een afspraak maken bij de osteopaat. Bel direct je huisarts of de huisartsenpost bij 1 of meer van deze klachten:

  • als je opeens minder kracht in je been hebt (je kunt niet meer op tenen of hakken staan)
  • als je geen gevoel meer hebt bij je penis, vagina en anus
  • als je niet meer kunt plassen
  • als je je plas of poep niet meer kunt ophouden
  • Er kan dan sprake zijn van het cauda equina syndroom, waarbij een grote hernia op meerdere zenuwen tegelijk drukt. Dit is een medisch noodgeval, waarbij snel geopereerd moet worden om de zenuwen vrij te maken.

Hoe kan een osteopaat helpen bij een hernia?

Osteopathie heeft een positief effect bij het behandelen van een rug- of nekhernia, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. De osteopaat zorgt met zachte handgrepen voor het wegnemen van blokkades in de rug, het bekken, of de buik, waardoor de doorbloeding van de beschadigde tussenwervelschijf zal verbeteren. Door de behandeling neemt de druk tussen de wervels bovendien af, waardoor de pijn afneemt.

De osteopaat zal met zijn behandeling het natuurlijk beloop van een hernia bevorderen. Daarnaast kan hij je oefeningen voorschrijven en wijzen op het belang van gedragsveranderingen (zoals stoppen met roken, verminderen van stress, etc.).

Osteopathie kan bijdragen aan het voorkomen van een nieuwe hernia.